بتن جز مصالح پر کاربرد در بناهای امروزی از جمله سد، ساختمان، مترو و …می باشد. این مصلح پرکاربرد از ترکیب آب با سیمان، شن، ماسه و مواد افزودنی ساخته می شود.
الزامات تضمین کیفیت بتن:
این محصول به امکانات و عوامل ویژه ای نیاز دارد تا مشخصات محصول نهائی در محدوده مجاز استاندارد قرار گیرد.
مهمترین آنها عبارتند از:
- بچینگ پالنت مجهز به دقت توزین مصالح در محدوده رواداری پیش بینی شده در استاندارد با ظرفیت لازم.
- اطمینان از محل نگهداری مصالح و مواد به منظور جلوگیری از تغییر مشخصات آنها، بخصوص تغییر میزان آب آزاد مصالح و جداشدن آنها.
- کنترل نسبت آب به سیمان در همه مراحل تولید.
- کنترل اسالمپ بتن در مرحله تولید، انتقال و مصرف.
- سیستم ثبت و نگهداری و کنترل منظم مستندات.
- ماشین آلات حمل و پمپاژ با توان و ظرفیت مناسب ۲-۸ -نیروی انسانی ماهر و باتجربه.
امروزه کارخانجاتی وجود دارند که بتن آماده تولید می کنند کیفیت این محصول تاثیر مستقیمی در مقاومت و دوام بناها دارد .این کارخانجات با هدف تامین بتن پروژه های مختلف با تضمین کیفیت و بر اساس استانداردهای ملی و بین المللی راه اندازی میشوند. این کارخانجات مجهز به ماشین آلاتی هستند که مواد اولیه شامل انواع سنگدانه، سیمان، آب و مواد افزودنی شیمیایی و معدنی را بر اساس طرح مخلوط منظور شده درمدت زمان معینی ترکیب؛ و ماده جدیدی بنام بتن آماده با ویژگیهای پیش بینی شده در استانداردها را بصورت آماده حمل و تحویل پروژه ها میدهند. یک بتن خوب باید کارایی کافی برای جای دادن مناسب در قالبها، مقاومت کافی به منظور تحمل بارهای طراحی، دوام کافی برای بهره برداری رضایت بخش در شرایط محیطی قابل انتظار در دوره بهره برداری و از همه مهمتر از نظر قیمت تمام شده تولید و نگهداری، اقتصادی باشد.
انواع سیمان به کار رفته برای ساخت :
- سیمان پرتلند نوع یک: این سیمان که نوع معمولی نیز نام برده می شود در همه کارخانه ای سیمان سازی ساخته می شود. و به دلیل مقاوم نبودن در برابر سولفات به آن سیمان معمولی گفته می شود و در ساخت پل، تونل و بناهایی که با آب دریا و آب سولفات دار نزدیک نیستند کاربرد دارد.
- سیمان پرتلند نوع دو: این نوع سیمان برای بتن ریزی در آب و هوای گرم مناسبتر است و مقاومت بیشتری نسبت به نوع اول در برابر سولفات ها دارد که حتی برای کانال های فاضلاب نیزمناسب می باشد. ولی برای سازه هایی که مورد حمله شدید سوفات هستند مناسب نیست. این سیمان را سیمان متوسط یا اصلاح شده نیز می نامند.
- سیمان پرتلند نوع سه: این سیمان کاملاً ریز آسیاب می شود و در شرایطی که مقاومت اولیه بتن مد نظر باشد استفاده می شود. برای شرایط آب و هوای سرد کاربرد دارد و به آن سیمان زودگیر(زود سخت شونده) نیز گفته می شود.
- سیمان پرتلند نوع چهار:سیمان نوع دیر گیرنده و یا کم حرارت، برای ساخت دیوارهایی با طول زیاد مانند دیوار های مخازن آب که بتن ریزی در چند مرحله انجام می شود و باید اتصال بین آنها صورت گیرد: از این نوع سیمان استفاده می شود. و بیشترین کاربرد را در آب و هوای گرم دارد.
- سیمان پرتلند نوع پنج: سیمان ضد سولفات نامیده می شود و همانطور که از اسم آن شخص است برای بتن ریزیه سازه هایی که در کنار آب قرار دارند مانند اسکله ها و بنادر مناسب است. رنگ آن نسبتاً تیره تر از سیمان های دیگر است.
آب مورد استفاده در ساخت بتن :
آب مورد استفاده در تمام مراحل، از ساخت این مصلح تا اجرای سازه همواره اهمیت چندانی دارد و آب بندی آن باید توسط متخصص صورت گیرد.
برای آب بندی باید آب آشامیدنی و از هر گونه آلودی از قبیل اسید، سولفات،روغن، املاح و … باشد.
مواد افزودنی در بتن:
در کل دو نوع مواد افزودنی برای ساخت استفاده می شود:
افزودنی شیمیایی:
- تولید کنند های حباب
- موادی که آب مورد استفاده را کاهش می دهد
- مواد تسریع دهنده گیرش
- مواد کند کننده ی گیرش
افزودنی معدنی:
- رنگ دانه ها
- پوزولان ها
استانداردهای بتن:
این استاندارها نخستین بار در سال ۱۳۸۱ به منظور حفظ همگامی هماهنگی با پیشرفتها در این صنعت تدوین گردیده است که به اختصار نام برده می شوند.
- استاندارد ملی ایران شماره ۴۹۸۳، سنگدانه ها-مقدار کل رطوبت قابل تبخیر با خشک کردن
- استاندارد ملی ایران شماره ۶۰۴۴، بتن آماده
- استاندارد ملی ایران شماره a-6044، بتن آماده
- استاندارد ملی ایران شماره ۱۰۲۷۲، مواد فلزی
- استاندارد ملی ایران شماره ۱۱۲۶۸، بتن- تعیین دمای بتن سیمان هیدرولیکی تازه اختلاط شده
- استاندارد ملی ایران شماره ۱۱۵۵۸، میلگردهای سرد نوردیده مورد مصرف جهت تسلیح بتن و ساخت شبکه های جوش شده
- BS EN 15037-1:2008, Precast concrete products- Beam-and-block floor systems-Part1: Beam
- DIN EN 10080
و همچنین موسسه بتن آمریکا که در ۱۹۰۴ تاسیس گردیده امروزه با بیش از ۱۰۸شاخه در سراسر دنیا در حال ترویج علم و استانداردهای این صنعت می باشد.
انواع بتن:
معمولی: نوعی بتن است که در واقع تفاوت آن با نوع های دیگر در وزن متعادل سنگدانه های به کار رفته در این نوع است.
سبک: این نوع با وزن خیلی کم برای سازه هایی که وزن آن باید کم باشد به کار می رود و به آن فوم بتن نیز گفته می شود. که از مزایای استفاده از آن می توان صرفه اقتصادی، سهولت حمل، استفاده در طبقات پیش ساخته عایق بودن در برابر دمای پایین و حتی دمای بالا می توان نام برد.
سنگین: این نوع همانطور که از اسمش مشخص است وزن زیادی دارد و از سنگدانه های درشت ساخته می شود.
غلتکی: برای سازه ای حجیم مانند سد ها کاربرد چندانی دارد.برای پیاده سازی آن از ماشین آلات استفاده می گردد که باعث صرفه جویی زیادی در زمان می گردد.
مگر: در این نوع ، آب زیادی استفاده می شود که باعث جلویگیری از نفوذ سیمان به خاک، تراز بودن زیر ساختها و عدم نفوذ آب بتن به خاک می شود.
اسفجی: در این نوع میزان آب کمی استفاده شده که به ۲ دسته تقسیم می شود بتن گازی و بتن کفی.
گازی برای ساخت بلوک های سبک ساختمانی کاربرد دارد و کفی به عنوان پر کننده استفاده می شود.
پیش آکنده:این نوع بعد از ریختن مصالح سنگی درشت ریخته می شود مقامت بالایی دارد در این نوع سیمان متری استفاده شده و امکان بتن ریزی در آب و هوای گرم و سرد را نیز دارد.
خود متراکم: جدید ترین نوع بتن است در این نوع نیاز به تراکم نیست و در قالب خود قرار می گیرد. به دلیل جدید بودن هنوز شناخت دقیقی از آن وجود ندارد و در سبک سازی سازه ها کاربرد زیادی دارد
الیافی: به دلیل وجود الیافی از نوع فولاد، شیشه، کربن، آرامید، پلی پروپیلن … دارای قابیلت کششی، برشی، و فشاری می باشد. که قاومت آن در برابر شکستگی و ترک خوردگی زیاد می باشد. برای ساخت سازه های همچون پیاده رو ها، تونلها، سدها مناسب می باشد.
